نخستین دوره آموزش بین المللی مدل OCB در خاور میانه برگزار شد

به قلم مهندس نوشاد احمدی، اسفند 93
دبیر انجمن مدیریت پروژه ایران و مدیر عامل nhtc

مایه بسی مباهات است که در سایه الطاف ایزدی، تلاشهای بسیارمان در nhtc و مساعدت با ارزش یارانمان ثمر داد و موفق به برگزاری نخستین دوره بین المللی OCB، در منطقه خاور میانه و خاور دور شدیم. IPMA OCB® یا مبنای شایستگی سازمانها (Organizational Competence Baseline) جدیدترین مدل شایستگی سازمانهای پروژه محور است که در سال 2013 رسما توسط انجمن بین المللی مدیریت پروژه (IPMA) معرفی شد. این مدل مبنای ارزیابی شایستگی سازمانها مطابق مدل Delta توسط IPMA می‌باشد که درآن با تلفیق سه منظر شایستگی فردی (Individual) - در قالب بینش ICB -، شایستگی پروژه ها - در قالب بینش PEM- و نهایتا منظر شایستگی سازمانی - در قالب بینش OCB، ساختاری متوازن برای تبیین و پایش شایستگی سازمانهای پروژه محور ایجاد شده است. بر اساس قواعد تعریف شده برای این مدل، ارزیابی شایستگی سازمانهای متقاضی لازم است توسط ارزیابان شایسته این مدل که از میان افرادی که دوره رسمی OCB را گذرانده و دارای دانش و تجربه مناسب هستند، صورت گیرد. بر اساس این قواعد تعریف شده سازماندهی و تشکل این گروه های ارزیابی به صورت منطقه ای لیکن تحت نظارت مستقیم IPMA بین المللی صورت خواهد گرفت.

از آنجائیکه انجمن مدیریت پروژه ایران به موجب توافق نامه اخیر خود، در زمره معدود نمایندگان منطقه ای IPMA در امر ارزیابی شایستگی سازمانها بر اساس مدل Delta قرار گرفته است، تربیت ارزیابان مناسب از ملزومات شکل گیری این کانون ارزیابی منطقه است که این خود اهمیت برگزاری این دوره را تاکید مینماید.

مرور تاریخچه

در تابستان 93 از طریق همکار و دوست خوبم آقای مهندس صفاکیش که به موجب مسئولیتهای خود در هیات ریسه جایزه بین المللی سرآمدی پروژه و ریاست جایزه بین المللی تعالی پروژه های انرژی در IPMA(مایه فخر ملی)، به این انجمن بین المللی رفت و آمد دارد، مطلع شدم که این انجمن برآنست تا سومین دوره آموزش OCB خود را در منطقه خاور میانه، در شهر کویت یا دبی برگزار نماید. این همزمان با ثمر دادن کوششهای چند ساله انجمن ایران و پذیرش دولت و منظور نمودن بندهایی برای ملزم نمودن پیمانکاران و مجریان طرحها در کشور به دارابودن گواهینامه‌های معتبر مدیریت پروژه بود. این تقارن ما را بر آن داشت تا از هم‌زمانی دو موضوع استفاده نموده و فرصت بهره برداری از این دوره را برای همکاران داخل کشور تسهیل نمائیم.

با تلاش بسیار و با رایزنی های فراوان سر انجام موفق شدیم مدیران IPMA را در مورد مناسب بودن جزیره کیش برای برگزاری این دوره قانع سازیم و مقرر شد برنامه‌ریزی های لازم برای برگزاری این دوره بین المللی IPMA توسط nhtc در جزیره کیش انجام شود. در ابتدای پائیز، در گیر و دار پیش از برگزاری کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه در روتردام هلند، کلیات طرح اجرایی دوره ارائه و به تصویب مدیریت IPMA رسیدو با هنرمندی مکان برگزاری دوره از کیش به تهران منتقل شد منوط به آنکه تمامی اقدامات لازم برای تسهیل سفر و اقامت شرکت کنندگان کشورهای دیگر منطقه در دوره و مدرسان به ایران در حد کلاس بین المللی توسط nhtc سازماندهی شود.

در طی کنفرانس مدیریت پروژه روتردام در اکتبر 2014، آقای دکتر زرگرپور به نمایندگی انجمن مدیریت پروژه ایران رسما قرارداد سازماندهی و ارزیابی Delta را امضا نمودند و ایران جزو معدود نمایندگان IPMA در منطقه خاورمیانه برای ارزیابی شایستگی سازمانها شد. این بدان معنی بود که انجمن ایران ضمن برخورداری از امتیاز انجام این ارزیابی در کشور خود امکان ارائه این خدمات در منطقه را نیز دارا می‌باشد. به عنوان مثال اگر شرکتی در دبی داوطلب ارزیابی Delta شود، از آنجائیکه امارات فاقد انجمنی دارای قرارداد Delta است، IPMA از انجمن ایران می‌خواهد که برای ارزیابی شرکت مربوطه اقدام نماید. نا گفته پیداست که این تاکید و تائیدی بود مکرر بر ضرورت ایجاد این فرصت برای کشورمان زیرا که عقد قرارداد مذکور تا زمانیکه سازمان لازم برای ارزیابی دلتا در کشور ایجاد نشود فاقد ارزش خواهد بود. مطابق تعاریف IPMA انجمن ایران موظف است طی 18 ماه پس از عقد قرارداد سازماندهی لازم را ایجاد و به انجمن جهانی معرفی نماید. و البته شرط لازم این سازماندهی دارابودن تعداد کافی از افراد تعلیم دیده توسط IPMA در کشور است.

با جدیت بسیار برای برگزاری این دوره برنامه ریزی نمودیم. فراز و فرودهای بسیاری را طی کردیم، در اواخر پاثیز برآورد ریالی برگزاری دوره نهایی شد و رقم برآورد شده برای ثبت نام هر نفر به قدری بالا شد که تصور نمودیم مورد استقبال قرار نخواهد گرفت و حتی به فکر لغو آن افتادیم. لیکن با همفکری برخی از همراهان، با به حداقل رسانیدن هزینه های بالاسری ضمن حفظ کیفیت، به ارقامی رسیدیم که با وجود بالابودن، اما در مقایسه با شرکت در دوره مشابه در خارج کشور، قابلیت ارائه را داشت و نهایتا مصمم به برگزاری دوره شدیم.

استاندارد IDRG V1.0 از سوی IPMA ارائه شد تا با قواعد و الزامات دوره و فرایند ارزیابی Delta آشنا شویم. بسته های گردشگری ایران/تهران گردی مناسب طراحی شد، ارتباطات لازم برای تسهیل اخذ ویزا و اقامت میهمانان برقرار و مدرسین پیشنهادی IPMA بررسی و قرارداد تدریس دوره با رئیس انجمن جهانی اقای Reinhard Wagner و کمک مدرس انتخابی ایشان آقای Erik Manson بسته شد. بروشور دوره طراحی و پس از تائید IPMA بر ساختار و محتوا، بر روی وب سایت IPMA استقرار پیدا کرد. شرایط برگزاری، ثبت نام و پرداخت آنلاین دوره با مدیر اجرایی IPMA هماهنگ شد. همزمان موضوع برگزاری دوره بین المللی IPMA در کشور، آذر ماه جاری به اطلاع کمیته اجرایی انجمن مدیریت پروژه ایران رسید و انجمن همراهی خود را بصورت کتبی اعلان کرد . نهایتا تبلیغات رسمی دوره از اوایل دیماه جاری از طریق وبسایت انجمن بین المللی مدیریت پروژه و به تبع آن انجمن ایران آغاز و پروژه برگزاری دوره آموزشی OCB به مدیریت سرکار خانم مهندس ریسمانی وارد مرحله اجرایی شد.

به موازات انجام عملیات اجرایی این پروژه، هماهنگی های لازم با آقای مهندس اسدی مدیر عامل گروه پژوهشی آریانا (برگزار کننده کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه) انجام شد تا از فرصت حضور مدرسین و شرکت کنندگان خارجی دوره OCB در دهمین کنفرانس بین المللی تهران به نحو احسن استفاده شود. این برای نخستین بار در تاریخ برگزاری این کنفرانس بود که رئیس انجمن بین المللی مدیریت پروژه IPMA در آن شرکت می‌نمود و این فرصتی مغتنم بود برای استفاده تبلیغاتی این کنفرانس و طرح نام آن در سطح بین الملل. بر اساس این هماهنگیها بخشی از بروشور دوره به معرفی کنفرانس و فرصتهای موجود در آن پرداخته و همکاران خبره و شایسته ما در روابط بین الملل به مدیریت سرکار خانم مهندس دهدشتی در تعاملات و مذاکرات خود با علاقه‌مندان خارجی شرکت در دوره، فرصت حضور در کنفرانس بین المللی تهران را نیز در کنار فرصت بازدید از مکانهای تاریخی و دیدنی تهران عرضه می‌داشتند.

از سوی دیگر برای بهره مندی هرچه بیشتر انجمن ایران و جامعه مدیریت پروژه کشور از فرصت ایجاد شده، به صورت پیش عاملانه و داوطلبانه کمیته اجرایی انجمن را از ضرورتهای سازماندهی فرایند ارزیابی Delta در کشور مطابق IDRG مطلع نمودیم و به تبع آن در جلسه هیات رئیسه مرکز صدور گواهینامه انجمن نیز شرکت جسته و ضرورت و اهمیت مشارکت فعال در این دوره و معرفی کاندیداهای مناسب انجمن برای مدیریت دلتا، ارزیابان ملی، ارزیابان خارجی، ارزیابان اول و ارزیابان اول ملی به IPMA برای گذراندن این دوره یادآوری شد و تلخیص مطالب بحث شده به صورت کتبی نیز به اطلاع رئیس مرکز صدور گواهینامه رسانیده و منتظر ارسال و معرفی فهرست منتخب انجمن به دوره شدیم.

با مشارکت همه همراهان، خوشبختانه در کوتاه زمان پس از آغاز فرایند ثبت نام، فهرست شرکت کنندگان از حد نصاب برگزاری دوره گذشت. انجمن مدیریت پروژه نیز بر آن بود تا تسهیلاتی را برای ثبت نام برخی از اعضا خود منظور نماید. به موجب این تصمیم بخشی از بهای ثبت نام ارزیابان مدل PEM تا سقف 5%، سرارزیابان 20% و افراد منتخب مرکز صدور گواهینامه ، 50% بر عهده انجمن قرار گرفت.

نهایتا در زمان صبح روز 29 بهمن 1393، نخستین دوره بین المللی IPMA OCB® خاورمیانه، در خیابان ولنجک تهران (ساختمان جامعه مهندسان مشاور ایران) با ظرفیت 20 نفر شرکت کننده، 18 نفر ایرانی، 1 نفر استرالیایی (آقای Steven Milner رئیس انجمن مدیریت پروژه استرالیا) و 1 نفر مالزیایی (رئیس و موسس انجمن مدیریت پروژه مالزی ، آقای Dorai Balasundarum Sinnadurai ) آغاز شد.

در طول سه روز برگزاری این دوره، به واقع مدرسان دوره در کنار همکاران ما در تیم اجرایی خانمها مرجان ریسمانی، شادی دهدشتی، مریم صادقی و آقایان خشایار مرادی، رامین بامداد روشن، آرتین آندون، ماشاالله نجار زاده تمام تلاش خود را برای برگزاری دوره در سطح کیفی مناسب انجام دادند؛ که رضایت شرکت کنندگان دوره از مفاد منعکس شده در برگه های ارزیابی دوره و نیز بخش بازخور نهایی -در روز آخر دوره- به واقع ارمغان ارزشمند این همه تلاش بود. نحوه بیان، موضوعات طرح شده، نحوه ارائه مطالب، نحوه برگزاری دوره، نحوه برخورد کادر اجرایی با شرکت کنندگان، نحوه انتشار و به اشتراک گزاری سریع عکسها، مطالب جنبی، مقالات و فایلهای تکمیلی دوره در پایان هر روز، همگی از جمله موارد شاخصی بود که در فرمهای نظر سنجی دوره بدان اشاره شده است.

تیم برگزارکننده تمام تلاش خود را برای تکریم و آسایش تمامی شرکت کنندگان خصوصا ایجاد ذهنیتی مثبت و ثبت خاطره‌ای یکتا و بیاد ماندنی از اقامت در تهران برای میهمانان خارجی خود انجام داد و به واقع هرآنچه در توان داشت بکار بست تا به نمایندگی از ملتی بزرگ، نام و آوازه ایران و فرهنگ پارسی و میمان نوازی خاص آنرا را در ذهن نمایندگانی از سوئد، آلمان، استرالیا و مالزی ثبت نماید. در کنار تمام این تلاشها لازم است از سخاوت بزرگ مردی از خطه آذربایجان یاد شود. آقای مهندس عزیز فرهنگی مدیرعامل شرکت رهسرا و عضو شایسته هیات مدیره انجمن مدیریت پروژه ایران که پس از اطلاع از حضور آقای واگنر (رئیس انجمن بین المللی مدیریت پروژه) در ایران با وجود آنکه به دلیل مشغله کاری امکان حضور در دوره و حتی میهمانی شام هیات مدیره انجمن ایران را نداشتند، با ارسال یک تابلو فرش ابریشمی بسیار نفیس برای ایشان، در این تلاش ملی ما به نحو شایسته‌ای مشارکت نمودند. این تابلو به نیابت از سوی ایشان در روز پایانی دوره به همراه دیگر هدایای فرهنگی نفیس ایرانی به میهمانان دوره تقدیم شد. تابلو فرش در مراسم شام رسمی نیز بار دیگر به نیابت از سوی آقای مهندس فرهنگی به نمایش گذارده شد.

نتایج و دستاوردهای دوره

جامعه مدیریت پروژه - بی شک در کنار بهره مندی جامعه مدیریت پروژه کشور از برگزاری دوره‌ای رسمی و بین المللی تاثیر ذهنی و تصویر مثبت ایجاد شده برای ریاست انجمن مدیریت پروژه بین المللی، دیگر ذینفعان و مدیران این انجمن در خصوص توانمندی ایران و استقبال جامعه مخاطب از برگزاری چنین دوره هایی، از مهمترین دستاوردهای برگزاری این دوره بوده است.

شناخت مدل و نحوه آموزش - اشاعه مفاهیم مدل، آموزش و انتقال مطالب و مفاهیم عملی و نظری مدل OCB و روش ارزیابی Delta به شرکت کنندگان توسط طراح اصلی مدل (آقای واگنر) به کمک مدرس دوره (آقای مانسون) و احاطه و اشراف شخص مدرس که از طراحان اصلی و مدیر پروژه تدوین این مدل بوده، از دیگر موارد شاخص بود.

قبولی دوره - یکی از موارد قابل توجه این دوره همکاری فعالانه شرکت کنندگان در کار کلاسی و توصیف دستاوردهای هر یک از کارگاه‌های کلاسی بود. این مشارکت فعالانه موجب پذیرش تمامی شرکت کنندگان دوره به تشخیص مدرس دوره شد. بدین ترتیب کلیه شرکت کنندگان دوره موفق به کسب مدرک رسمی IPMA برای شرکت و گذراندن موفق دوره OCB شدند.

کسب تجربه در برگزاری دوره بین المللی – الزامات یک دوره بین المللی که از قواعد و استانداردهای مدون IPMA تبعیت نماید، موضوعی بود که هم برای nhtc چالش برانگیز بود و هم فرصتی بود ارزشمند برای آموختن. سازماندهی خوب انجام شده، تیم حرفه ای و همکاران ساعی و دلسوز من در nhtc و جامعه مهندسان مشاور ایران، همگی دست بدست یکدیگر داد تا به گواه برگه های نظر سنجی دوره، سابقه ای ارزشمند در کارنامه nhtc ثبت شد.

مدارک رسمی و بانک ارزیابان دلتا در کشور ایران - متاسفانه بدلیل عدم همراهی هیات رئیسه مرکز صدور گواهینامه با دوره متناسب آنچه که پیشتر بدان پرداخته شد، فرصت ایجاد شده در دوره برای شناسایی و اعطا گواهینامه رده‌های مختلف ارزیاب (ارزیاب اولی، ارزیاب خارجی) در شرف از بین رفتن بود که خوشبختانه با مداخله کمیته اجرایی انجمن و اقدام به موقع مانع تضییع کامل این فرصت شدیم. البته شایسته بود انجمن مدیریت پروژه ایران از این فرصت مغتنم کمال استفاده را برده و با اعطای فرصت بیشتر به دیگر اعضای شایسته خود، بیشترین استفاده را در جهت توسعه شبکه ارزیابان خود ببرد که متاسفانه با اهمال معدودی، به قدر کافی از آن استفاده نشد. با موافقت کمیته اجرایی انجمن، مدرس دوره با تمامی شرکت کنندگان ایرانی دوره مصاحبه نمود و توصیه خود را در خصوص رده های مختلف ارزیاب از میان جمع شرکت کنندگان برای اقدام آتی انجمن و مرکز صدور گواهینامه به انجمن مدیریت پروژه ایران ارائه نمود. بر اساس این توصیه، 2 نفر از شرکت کنندگان (که فقط همین دو نفر پیشتر به صورت غیر رسمی از سوی مرکز صدور گواهینامه معرفی شده بودند) به عنوان کاندیدای مدیریت مرکز ارزیابی دلتای ایران، 3 نفر به عنوان ارزیاب اول و 5 نفر به عنوان ارزیاب خارجی و 5 نفر به عنوان ارزیاب ملی و مابقی به عنوان ارزیاب بالقوه ملی پیشنهاد شدند.